اواخر دهه ۹۰ میلادی، داده‌ها نشان می‌دهند که اندازه بازار صنعت بازی‌های ویدیویی از مجموع بازار صنایع موسیقی و سینما فراتر رفته است. در همین سال‌ها نیز با فراگیر شدن کامپیوترهای دسکتاپ بازی‌های ویدیویی نیز راه خود را به خانه‌ها باز کردند و بخشی از عادات سرگرمی ایرانیان شدند. در این سال‌ها صنعت بازی‌های ویدیویی در ایران شکل گرفت. بازیکنان ایرانی پدیدار شدند. کمپانی‌ها و استودیو‌های بازی سازی ظهور کردند. نهادهای رگولاتوری ایجاد شدند و رفته رفته بازی‌های ویدیویی سهم خود را در بازار سرگرمی بیشتر کردند.
یکی از این نهادهای رگولاتوری «بنیاد ملی بازی‌های رایانهای» است که در معاونت پژوهش این نهاد از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ پژوهش‌ها و مطالعاتی ملی در مورد این صنعت و کاربران ایرانی آن منتشر می‌کرد. آنچه در ادامه این مقاله می‌خوانید خلاصه‌ای از آخرین پژوهش این نهاد برای سال ۱۴۰۰ یعنی گزارش «نمای نزدیک 1400» است که در آن داده‌ها و اطلاعات کلیدی و مرتبط با صنعت بازی‌های موبایلی ارائه شده است.
بازیکنان ایرانی که هستند؟
آمارهای این گزارش برای افرادی که در این صنعت کار نمی‌کنند شگفت‌انگیز و حتی عجیب به‌نظر می‌رسد. در این گزارش بازیکن فردی است که هفته‌ای حداقل یک ساعت با یکی از پلتفرم‌های دیجیتال بازی کند. در سال ۱۴۰۰ تعداد کل بازیکنان ایرانی ۳۴ میلیون نفر برآورد شده است، یعنی از هر ۱۰۰ نفر ۴۱ نفر بازی می‌کنند. با این حال عدد یعنی تعداد بازیکنان ایرانی در سال ۱۳۸۹ معادل ۱۶ میلیون نفر است. در مجموع می‌توان گفت تعداد بازیکنان ایرانی از سال ۱۳۸۹ تا سال ۱۴۰۰ با نرخ رشد ترکیبی ۷ درصد افزایش داشته است.
از این تعداد بازیکن ۵۹ درصد مردان و ۴۱ درصد زنان هستند. میانگین سن بازیکنان نیز ۲۳ سال محاسبه شده است.
بازیکنان به‌طور متوسط ۹۵ دقیقه در روز بازی می‌کنند و ۵۶ درصد از این بازیکنان هر روز زمانی را به بازی می‌گذرانند. تفکیک سنی بازیکنان نیز اطلاعات جالبی را در خود دارد بر خلاف باور مرسوم که کودکان بیشتر بازی می‌کنند. ۵۵ درصد بازیکنان بیشتر از ۱۸ سال سن دارند و بیش از ۲۱ درصد این بازیکنان نیز بیش از ۳۵ سال سن دارند.
نسبت بازیکنان در هر استان هم اطلاعات مهمی را ارائه می‌کند که بر اساس این گزارش استان قم کمترین و استان البرز بیشترین بازیکنان را دارد.
چگونه بازی می‌کنند؟
در ادامه گزارش بررسی می‌شود که حال این بازیکنان چگونه بازی می‌کنند. بازیکنان بر حسب زمان بازی به سه گروه «مصمم/پایدار»، «حرفه‌ای/پیشتاز» و «علاقه‌مند/تفننی» تقسیم می‌شوند. گروه بازیکنان تفننی هفته‌ای بین ۱ تا ۵ ساعت بازی می‌کنند و بازیکنان حرفه‌ای/پیشتاز بیش از ۲۱ ساعت در هفته.
درصد نفوذ پلتفرم‌ها نیز در بین سه گروه پلتفرم کنسول، رایانه و موبایل بیشترین سهم به موبایل اختصاص پیدا می‌کند. این شاخص برای موبایل بواسطه هزینه کم و دسترسی زیاد، در ۶ گروه سنی بین ۹۲ تا ۹۹ درصد است.
در ادامه گزارش شاخص‌ها و متغیر‌هعای دیگری مانند وضعیت تاهل، برخط بودن بازی و سبک‌های بازی نیز بررسی می‌شود.
چه بازی می‌کنند؟
در این بازار بزرگ و متنوع، بازی‌های ایرانی‌ای مانند آمیرزا، کلاج و منچرز به چشم می‌خورند. همینطور در شخصیت‌های مورد علاقه ردی‌های سنی در رده سنی بزرگ‌سال شخصیت‌های مثل گل‌مراد و شخصیت‌های آمیرزا در کنار بازیکنان فوتبال به چشم می‌خورند. در سبک‌های پرطرفدار نیز به ترتیب سبک‌های ورزشی، معمایی، بتل رویال، تفننی و استراتژی در رتبه ۱ تا ۵ قرار دارند.
پلتفرم موبایل کجای این صنعت قرار می‌گیرد؟
بازیکنان موبایلی حداقل ۱ ساعت در هفته بازی می‌کنند، این بازیکنان به طور میانگین ۷۱ دقیقه در روز تنها با پلتفرم موبایل بازی می‌کنند. مردان به‌طور میانگین ۸۱ دقیقه و زنان ۵۵ دقیقه از زمان خود را به بازی با موبایل اختصاص می‌دهند. در تقسیم‌بندی بازیکنان نیز بازیکنان حرفه‌ای ۲۴۳ دقیقه، بازیکنان مصمم ۷۹ دقیقه و بازیکنان علاقه‌مند ۲۰ دقیقه در روز با موبایل بازی می‌کنند.
۵۵ درصد بازیکنان موبایلی در هفته هر ۷ روز را بازی می‌کنند و تنها ۵ درصد یک روز در هفته را به بازی اختصاص می‌دهند.
در بین بازیکنان موبایلی ۱۰ درصد از بازیکنان خریدار محتوای بازی‌های موبایلی هستند و برای بازی هزینه می‌کنند این شاخص برای کل بازیکنان ایرانی به ۲۳ درصد می‌رسد. سال ۱۴۰۰ در بین ۵ بازی پرطرفدار ایرانی بازی آمیرزا در رتبه ۴ این لیست قرار می‌گیرد. در رتبه ۱ بازی کال آف دیوتی و در رتبه ۵ بازی پابجی موبایل قرار دارد.
بازیکنان ایرانی چقدر برای بازی هزینه می‌شود؟
اقتصاد این صنعت در مقایسه با میانگین صنعت در جهان کوچک‌تر است. در سال ۱۴۰۰ مجموع هزینه‌کرد بازیکنان ایرانی برای سخت‌افزار و نرم‌افزار نزدیک ۲۰ هزار میلیارد تومان بوده است. از این مبلغ تنها حدود ۲.۵ هزار میلیارد تومان برای نرم‌افزار و مابقی برای سخت‌افزار بوده است. این میزان ۵۱۲ میلیارد تومان برای پلتفرم موبایل بوده و حدود نیمی از آن سهم بازی‌های موبایلی ایرانی بوده است.
برای مطالعه گزارش کامل بنیاد ملی بازی‌های رایانهای می‌توانید به این لینک مراجعه کنید.
روش‌شناسی این پیمایش و پژوهش در نسخه کامل گزارش قابل مشاهده است و باید توجه کرد این داده‌ها برای سال ۱۴۰۰ هستند و در سال ۱۴۰۳ قطعا این شاخص‌ها تغییراتی عمده‌ای به خود دیده‌اند.
ادپلی سرویس ارائه تبلیغات تعاملی و جایگذاری محصول است که می‌تواند متناسب با پرسونای موردنظر برندها سبدی از بازی‌های پرمخاطب ایرانی را طراحی کند و ارائه دهد تا کمپین‌های تبلیغاتی بیشترین اثرگذاری خود را داشته باشند.
